4 mei 19.45 oorlogsmonument Parallelweg

4 mei herdenking

Het monument aan de Parallelweg is de plek waar 12 Nederlandse gevangenen door de Duitsers werden doodgeschoten op 31 maart 1945, een wraakaktie van de bezetters voor twee verzetsdaden in de buurt. De executie gebeurde 6 weken voor het eind van de oorlog.

Uit Den Haag werden 14.000 inwoners weggevoerd omdat ze van afkomst Joods waren. Het grootste deel van deze Joodse families stammen van de emigratiegolven in de zestiende en zeventiende eeuw. Een enkel gezin stamde af van vluchtelingen uit Rusland, vanwege de progroms tijdens de Russische burgeroorlog begin twintigste eeuw. Van de 14.000 Hagenaars die met de trein weggevoerd werden, overleefden slechts 2.000 de oorlog.

12.000 doden, onder hen veel mensen uit onze buurt. Een beeld van de impact daarvan op het dagelijks leven in de Schilderswijk tijdens de oorlogsjaren kun je krijgen door op straat en huisnummer opzoeken wat er met de Joodse buurtgenoten gebeurde via joodsmonument.nl. Alleen al op de Hoefkade tussen de Stationsweg en de Heemstraat werden 43 huizen leeggehaald en meer dan 150 bewoners omgebracht. Hele gewone mensen. De meeste werden in Den Haag geboren. Beroepen zoals we nu ook in de buurt hebben: slager, kruidenier, koopman, musicus, muzieklerares, huishoudelijke hulp, kantoor mensen. 

De kleine Louis Kwetsie van 1 jaar woonde met zijn oudere broertje en zijn ouders aan het begin van de Hoefkade, op nummer 2, de huizen zijn al lang geleden gesloopt. Begin januari 1943 werden ze gedood, ver weg in Auschwitz. Op Hoefkade 43 woonde de gezinnen Danser en Scheffer, alle tien bewoners werden in 1942 vermoord. Edith Weiner kwam uit Wenen en was studente aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Ze verbleef op verschillende adressen in Den Haag voor ze naar Hoefkade 89 verhuisde. Toen ze in1944 in Auschwitz stierf was ze pas 21 jaar. De vier andere bewoners van nummer 89, het echtpaar Dormits met twee zonen, kwamen daar in 1942 om. Ook de 82-jarige schoonmoeder die inwoonde bij het gezin de Wind van Hoefkade 734, werd met haar dochter, zoon en kleindochter Ester, die als verkoopster werkte, weggevoerd. Alle vier vonden de dood in Auschwitz. Het is onvoorstelbaar dat zoveel mensen, hele gezinnen in korte tijd -binnen twee jaar - weggevoerd werden en omgebracht. 

Op Joodsmonument.nl is zoveel mogelijk informatie bij elkaar gebracht om de omgekomenen een gezicht te geven. Soms een foto, berichten van verloving en trouwen, een enkele herinnering wordt gedeeld, de relaties met broers en zussen en ouders die elders in de wijk of in Den Haag woonden zijn ook terug te vinden. Familie in de Jacob Marisstraat, in de Rivierenbuurt, de Stellenboschstraat, verloofd met de broodbakker van de Wagenstraat... het is niet anders dan nu.

Het zijn gewone mensen als u en ik die onvoorstelbare zaken meemaakten en meemaken. Van toen en nu, ver weg en dichtbij, die we gedenken en in het nu kunnen helpen.

Madeleine Steigenga